Rutte weet zeker dat in de VVD-plannen de koopkracht op peil zal blijven. "Garanties
geven we in dit land alleen op stofzuigers."
Dat zegt de VVD-leider in een interview met Z24.
Hij geeft aan tijdens de onderhandelingen met vakbonden te zullen inzetten op
koopkrachtbehoud, als de bonden instemmen met een loonmatiging tot
inflatieniveau – ook al is die inflatie al enige tijd heel laag als gevolg
van de kredietcrisis, de recessie en meer recent de eurocrisis.
"De bonden zullen uiteraard willen inzetten op méér, maar dat is
onderdeel van de onderhandelingen."
Pijn
Tegelijkertijd erkent Rutte dat een programma van 30 miljard euro aan
ombuigingen en bezuinigingen ergens, op de een of andere manier mensen pijn
zal doen. "Je kunt geen 30 miljard euro vinden en dan niemand pijn
doen. En daar lopen we ook niet voor weg. Inderdaad, wij verhogen het eigen
risico, we bevriezen de zorgtoeslag. Er zullen mensen zijn die veel gebruik
maken van gezondheidszorg, en die zullen wel wat merken van onze
beleidsmaatregelen. Ik kan niemand garanderen dat hij niets merkt van onze
plannen.”
De mensen met de laagste inkomens zullen daarbij worden ontzien, zegt Rutte. "Wij
trekken, alles bij elkaar, de komende kabinetsperiode een half miljard euro
uit voor mensen die het zwakst staan. We moeten nog even kijken hoe we alles
precies gaan verzilveren, maar we hebben enveloppen van 200 miljoen euro
voor gehandicapten en chronisch zieken, en een kwart miljard voor bijzondere
bijstand. Dus alles bij elkaar een half miljard euro voor de zwaksten."
Hypotheekrenteaftrek geen breekpunt
De VVD heeft zich mordicus tegen welke hervorming dan ook van de
hypotheekrenteaftrek (HRA) gekeerd. Niettemin weigert Rutte dat uit te
roepen tot breekpunt. "Ik vind het een soort stoerheid om over
breekpunten te praten. Ik doe daar niet aan mee. Ik wens te wijzen op onze
track record; de VVD komt altijd zijn afspraken met de kiezer na. Dat hebben
we begin jaren '80 gedaan en met de vorige grote crisis begin van deze eeuw.
We hebben ons verkiezingsprogramma tot twee keer toe bijna in zijn geheel
kunnen uitvoeren, en toen zijn we ook afgebleven van de hypotheekrenteaftrek."
Rutte vindt dat geen gedraai. "Dat doen wij nooit. Maar breekpunten zijn
voor partijen die altijd belangrijke dingen weggeven in onderhandelingen.
Mensen weten van ons dat we dat niet doen."
Denken op onderwerpen
Rutte beschuldigde het laatste kabinet van CDA, PvdA en Christenunie ervan
dat het 't denken op veel onderwerpen, zoals ontslagbescherming, feitelijk
stilzette door het daar niet over te willen hebben. Maar hij is niet bang
dat hij nu van hetzelfde beschuldigd zal worden met betrekking tot de
hypotheekrenteaftrek en de kilometerbeprijzing.
"Het feit dat je als partij wilt hervormen, betekent nog niet dat je
alles wat we in Nederland hebben wilt hervormen."
De hypotheekrenteaftrek kost de staat jaarlijks rond de 9 miljard euro.
Tegelijkertijd wil Rutte de overdrachtsbelasting afschaffen, de door het
vorige kabinet ingevoerde verhoging van het eigenwoningforfait voor huizen
van boven de 1 miljoen euro terugdraaien, en de onroerendezaakbelasting
(ozb) maximeren.
"We halen alle jaloezie-maatregelen eruit. Neem het eigenwoningforfait.
Wat je nóóit moet doen is maatregelen nemen die ervoor zorgen dat die
wetenschapper, die toponderzoeker die kan werken in Nederland, kiest voor
Amerika of Engeland omdat hier tegen hem gezegd wordt: 'omdat u een hoog
salaris verdient, gaan we u extra pakken'. En ik wil dat hoogwaardig talent
naar Nederland komt, ik wil dat kenniswerkers zich hier vestigen."
Verstorend
Economen karakteriseren de hypotheekrenteaftrek als marktverstorend
overheidsingrijpen. Rutte is als liberaal ook tegen marktverstorend
overheidsingrijpen. "Maar ik ben wel voor lage belastingen. En dit - de
hypotheekrenteaftrek - is belastingverlaging." Hij wijst er verder op
dat de Partij van de Arbeid van Job Cohen net als D66, Groenlinks en de SP
voor beperking van de hypotheekrenteaftrek is, maar daar juist de burgers
met een lager inkomen mee benadeelt.
"Met het beperken van de hypotheekrenteaftrek raak je juist de mensen met
een kleine beurs. Je maakt het voor starters op de woningmarkt moeilijker om
een woning te kopen. Mensen met een hoog inkomen voelen de wooncomponent van
hun uitgaven een stuk minder", aldus Rutte.
Planning bezuinigen
De VVD wil voor in totaal 30 miljard euro ombuigen en uitgaven verlagen. De
eerste 20 miljard denkt de partij in de komende regeringsperiode te
realiseren, de laatste 10 miljard in de vier jaar erna. Een deel van de
kostenbesparingen in het totaalplaatje moet komen van loonmatiging voor de
overheid. Die salarissen mogen dan met niet meer dan de inflatie stijgen.
Rutte denkt dat "daar met onderhandelen wel uit te komen moet zijn".
De VVD-leider erkent "de vakbonden niet aan een touwtje" te hebben
en dat enige onderhandelingen niet makkelijk zullen zijn, maar volgens hem
begrijpen de werknemersorganisaties dat de Nederlandse overheidsfinanciën er
niet best voor staan, en dat er iets moet gebeuren.
"Nederland zit in een ernstige crisis. En ik kan zo wijzen op andere
landen: in Griekenland, Spanje en Ierland gaan de salarissen fors omlaag.
Begin jaren '80 verlaagden wij ze hier met 3 procent. Dat wil ik allemaal
niet - ik wil niet zoiets draconisch - maar ik vind ons voorstel in dat
licht heel redelijk."
"In ons voorstel hoef je in de collectieve sector helemaal geen salaris
of koopkracht in te leveren, maar maak je even pas op de plaats. Je gaat
achter lopen op eventueel hogere loonstijgingen in de marktsector. Voor de
concurrentiepositie van Nederland is dat van heel groot belang."
'Mensen met geld stemmen PvdA'
Rutte draait de mantra dat rijken VVD stemmen graag om. "Mensen zeggen
wel eens tegen mij: 'personen met een hoog inkomen stemmen VVD in
Nederland'. Dat is onzin, want die veelverdieners zitten voor het overgrote
deel bij de overheid. De top van de ziekenhuizen, de top van de publieke
omroep, de top van de woningbouwcorporaties. Die zitten niet bij de VVD. En
die mensen in het bedrijfsleven die veel verdienen, dat is een kleine groep
die ook wel op andere partijen dan de VVD stemt, maar wij zijn echt de
partij die graag ziet dat mensen iets van hun leven kunnen maken.”
Een idee dat geheel in dat teken staat is de arbeidskorting, die Rutte wil
verhogen. Het idee daarachter is dat wie gaat werken een belastingkorting
krijgt. Dat maakt werken aantrekkelijker. Daarvan profiteren naar zijn
zeggen ook bijstandsmoeders die nu niet aan het werk komen. Bovendien
voorkomt zo'n arbeidskorting de zogenoemde armoedeval, omdat mensen vanuit
de bijstand een baan in gaan en direct geconfronteerd worden met belastingen
en premies.
"Er zijn mensen in die groep die nu eigenlijk moeten betalen om te gaan
werken. Die komen uit een bijstandsituatie en leveren in als ze aan het werk
gaan. Als die schoonmakers en vuilophalers die onlangs staakten een
arbeidskorting hadden gehad was staken om een loonsverhoging niet nodig
geweest. Een bijstandsmoeder die haar situatie niet uit wil, moet niet op de
VVD stemmen. Maar de bijstandsmoeder die dat wel wil, moet dat wel doen."
Lees ook:
In de serie: De economie volgens..
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl